ALP ARSLAN (1029 ila 1032-1072)

Selçukluların ikinci hükümdarıdır. Malazgirt Savaşı’nda Bizanslılar’ı yenip Türklerin Anadolu’da yerleşmesini sağlayarak Türk tarihinde yeni bir sayfa açmıştır.Horasan Valisi Çağrı Bey’in oğludur.

Alp Arslan tahta çıktığında Selçuklu Devletinin toprakları İran,Horasan ve Afganistan ile sınırlıydı.Yalnızca dokuz yıl süren kısa saltanatında ülkesinin sınırlarını genişleten Alp Arslan’ın hükümdarlığı Selçuklular’ın güçlenme ve yayılma dönemidir.

Ölümü,Alp Arslan’ın kuşatmasına uzun süre direnen Balzam Kalesi komutanın teslim olduktan sonra huzura çıkarıldığında ,çizmesine sakladığı bir bıçakla sultanı ağır yaralaması sonucu ölmüştür.

BARBAROS HAYRETTİN PAŞA (1473- 1546)

Dünya tarihinin en büyük denizcisi ,en fazla zafer kazanan ve ganimet elde eden kumandanlarından biridir.

1533’de Kanuni Sultan Süleyman tarafından  Kaptan-ı Derya’lığa atanmış,1538’de İspanya ,Papalık,Venedik ve Portekizliler arasında yapılan ittifakla Andrea Doria komutasındaki 246 gemiden oluşan büyük bir donanmaya karşı 122 gemiyle Savaşa girip büyük bir zafer kazanmiş,Preveze Deniz Savaşı olarak bilinen bu Savaş ve zaferden sonra bütün Akdeniz Osmanlı egemenliğine girmiştir.

Beş dil bilen Barbaros Hayrettin Paşa Seyyid Muradi’ye yazdırdığı anılarından oluşan ‘’Gazavatı Hayreddin  Paşa adlı bir eser bırakmıştır.Türbesi Beşiktaş’ta deniz kenarındadır.

DEDE KORKUT

Dede korkut’un destanların ilk anlatıcısı olduğu tahmin edilmektedir. Hikayelerde veli bir kişi olarak ortaya çıkar .Oğuzlar önemli meseleleri ona danışırlar .Keramet sahibi olduğuna inanırlar .Oğuznamede ‘de Dede Korkut’un 295 yıl yaşadiğı ve Hz. Muhammed’e elçi olarak gönderildiği anlatılmaktadır.Oguz Han’a vezirlik yapmış olduğu da düşünülmektedir .Destanlardan çıkarabildiği kadarıyla ise Dede Korkut’un kişiliği iki şekildedir ;1-Kutsal Kişiliği,2-Bilge kişiliği.Dede Korkut sıradan insanlardan,devlet adamlarına kadar herkesin saydığı ve danıştığı bilgedir,öğüt vericidir.Bilgeliği eğitici, öğretici ve tenkit edicidir.

EVLİYA ÇELEBİ (1611-1682)

Asıl adı Derviş Mehmet Zilli olan Evliya Çelebi 1611 yılında İstanbul Unkapanı’nda doğdu.Babası Derviş Mehmed Zilli sarayda kuyumcubaşıydı.İlköğremini özel olarak gördükten sonra bir süre medresede  okudu.babasından tezhip,hat ve nakış öğrendi.Musiki ile ilgilendi.
1645’te Kırım’a BahadırGiray’ın yanına gitti.Yakınlık kurduğu kimi devlet büyükleriyle uzak yolculuklara çıktı,savaşlara,mektup götürüp getirme göreviyle ,ulak olarak katıldı.
Evliya Çelebi’nin Seyahatname’si çok ün kazanmasına rağmen ,ilmi bakımdan,geniş bir inceleme ve çalişma konusu yapılmamıştır.1682’de  Mısır’dan dönerken yolda ya da İstanbul’da öldügü sanılmaktadır.

FARABİ  (870-950)

İslam felsefesinin temelini atan ilk düşünürlerdendir.Getirdiği yeni yorumlarla Aristo’nun felsefesini İslam düşüncesiyle uzlaştırmaya  çalışmıştır.

Türkistan’da Maveraünnehir bölgesinin Farab kentinde doğan Farabi’nin asıl adı Ebu Nasr Muhammed bin Turhan bin Uzluğ’dur Babası Türk soyundan gelen İranlı bir kale komutanıydı.

İlköğrenimini memleketinde tamamlayan  Farabi yükseköğremini Bağdat’ta gördü.Önceleri İslam hukuku (fıkıh) ile ilgilendiyse de daha sonra bütünüyle felsefeye yöneldi.Farabi ana dili Türkçe’den başka Arapça ,Farsça,Süryanice ve Yunanca’da bilmekteydi.100’ü aşkın kitap yazan düşünür felsefenin yanı sıra tıp ve müzikle de ilgilendi.

Yapıtlarını Arapça yazmış olan Farabi’nin din,metafizik,evrenbilim,mantık,doğa bilimleri,ahlak,astronomi,kimya alanlarını kapsayan yapıtları bir çok dile çevrilmiştir.

FATİH SULTAN MEHMET (1432-1481 )

Fatih Sultan Mehmet 29 Mart 1432 de  Edirne de doğdu .Babası Sultan İkinci Murad, annesi Huma Hatun dur Devrinin en büyük ulemalarından birisiydi ve yedi yabancı dil bilirdi 20 yaşında Osmanlı padişahı olan Sultan İkinci Mehmed,İstanbul u fethedip 1100 yıllık Doğu Roma İmparotorluğunu ortadan kaldırarak Orta Çağ ı kapatıp,Yeniçağı ı açan Cihan İmparatoru Fatih Sultan Mehmed,Nikris hastalığından dolayı 3 Mayıs 1481 günü Maltepe de vefat etti ve Fatih Cami nin yanındaki Fatih Türbesine defnedildi.

İBN-İ SİNA (980-1037

Buhara yakınlarındaki Afşanada doğan ibn-i Sina yalnız doğuda değil ,ortaçağ Avrupa’sında en büyük tıp bilgini sayılan İranlı Müslüman bir bilgin ve düşünürdür .Yunan Filozofu Aristo’nun en büyük yorumcularından biridir.Babası Abdullah Bin Sina’dan dönemin tanınmış bilginlerinden özel dersler aldı.21 yaşına geldiğinde dönemin en büyük hekimlerinden biri sayılıyordu.57 yaşında Hamedan’da öldü.

İbn-i Sina’nın en büyük yabıtlarından biri Kitabu’ş-Şifadır.(Sağlık Kitabı).İnsanlık tarihinde tek bir kişi tarafından yazılan en kapsamlı yapıt olan Kitabu’ş-Şifa’mantık,fizik,geometri,astronomi,matematik,müzik,ve metafizik konularında dönemin tüm bilgilerini bir araya getiren bir ansiklopedidir.İbn-i Sina’nın belki de en ünlü yapıtı olan el-Kanun fi’t Tıp (‘’Hekimlik Yasası’’),bir tıp ansiklopedisidir.

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN (1495-1566)

Osmanlı Devleti’nin 10.padişahı olan Kanuni Sultan Süleyman babası Yavuz Sultan Selim henüz şehzade ve Trabzon sancakbeyi iken burada doğdu. 1512’de babasının tahta çıkması üzerine İstanbul’a geldi 1513’te Manisa sancakbeyliğine atandı.Babasının ölümü üzerine 1520’de Manisa’dan İstanbul’a gelerek tahta çıktı.Osmanlı tarihinde en uzun süreyle tahtta kalmış padişah olan Kanuni Sultan Süleyman saltanat sürdüğü 46 yıl boyunca 13 kez sefere çıkmıştır.Onun döneminde Osmanlı Devleti gücünün doruğuna ulaşmış ,dünyanın en büyük imparatorluklarından biri durumuna gelmiştir.Bu askeri ve siyasal başarıların yanı sıra kendisine ‘’kanuni’sifatını kazandıran hukuk düzenlemeleriyle devletin yapısına yön veren ilkeleri yazılı hale getirmiştir .Batılıların ‘’muhteşem Süleyman ‘’olarak andıkları Kanuni edebiyatla da uğraşmış,’’Muhibbi’’mahlasıyla yazdığı şiirleriyle bir divan oluşturmuştur.

MEHMET AKİF ERSOY (1873-19369)

1873’de İstanbul’da doğdu,27 Aralık 1936’da aynı kentte öldü.1889’girdiği Mülkiye Baytar Mektebi’ni 1893’te birincilikle bitirdi .1906’da Halkalı Ziraat Mektebi ve 1907’de Çiftcilik Makinist Mektebi’nde hocalık etti.Mehmet Akif’in 1911’de 38 yaşında ikenyayımladığı ilk kitabı Safahat bağımsız bir edebi kişiliğin ürünüdür.Milletvekili iken sözlerini yazmış bu şiire karşılık verilen para ödülünü de almamıştır.

MEVLANA CELALEDDİNİ RUMİ(1207-1273)

Tasavvuf düşüncesinin Anadolu’daki öncülerinden olan Mevlana’nın asıl adı Muhammed Celaleddin’dir. Babası Bahaeddin Veled ile Bağdat üzerinden Anadolu’ya geldi.Bir süre Karamanda oturan Bahaeddin Veled 1228’de Konya’ya geçerek burada müderrisliğe başladı .

1218-1228 arasında 10 yıllık yolculuğunda hep babasının yanında bulunan Mevlana din ve tasavvuf alanındaki temel bilgileri ondan öğrendi.Bahaeddin Veled 1231’ölünce müderrislik Mevlana’ya verildi. 1244’te Konya’ya gelen İranlı mutasavvıf Şemsi-i Tebrizi ile tanışması Mevlana’yı bütünüyle tasavuvufa yöneltti.Şemsi-i Tebrizi’nin 1247’de ortadan kaybolmasından sonra müderrisliği bırakan,içina kapanan Mevlana şiir yazmaya koyuldu .İlk büyük yapıtı oalan altı ciltlik Divan-ı Kebir’i yazdı.

Yaklaşık 26 bin beyitten oluşan ,alegori ve fıkralarında yer aldığı Mesnevi Anadolu’da gelişen tasavvuf düşüncesinin en görkemli yapıtlarından biridir.Mesnevi’yi bitirdikten sonra Konya’da ölen Mevlana’nın sohbetleri yakın dostları tarafından Fih ma fih (Ne varsa içindedir),Meclisi-Şeba (yedi Öğüt)ve rubaileri de sonradan bir araya getirilmiştir.

MİMAR SİNAN (1489-1588)

Elli yıla yakın bir süre Osmanlı İmparotorlugu nun mimarbaşılığını yapmış olan Sinan ın asıl önemi,yapılarında gerçekleştirdiği deneyler ve getirdiği yeniliklerle Osmanlı –Türk mimarlığını ‘’klasik’’olarak adlandırılan doruğuna ulaştırmasındadır .478 yapısından 337’si İstanbul ve çevresinde olan Sinan ,Osmanlı mimarlığında altın bir çağa imza atan üstün yetenekli bir sanatcıdır .Mimar Sinan’ın en büyük eserleri Çıraklık yapıtı Şehzade Camii,kalfalık yapıtı, Süleymaniye cami ve Ustalık yapıtı Selimiye Camii’dir.

OĞUZHAN M.Ö.209.174

Büyük Türk Hun imparatoru Hük.M.Ö.209.174.Otuz beş yıl Hun tahtında kaldı.Bu süre içinde sınırlarını genişleterek Hun devletini bir imparotorluk haline getirdi.Bütün Altay kavimlerini (Türk,Mogol-Tuzguz) bir araya topladı.Hindistan ı  Hazar denizine kadar Asya  yı ele geçirdi.Öldüğü zaman Hun İmparotorluğu,Büyük Okyanus tan Hazar denizine, Tibet ve Keşmir den Kuzey Sibirya ya kadar uzanıyordu.Türk destanlarında Çin ve Hindistan fetihlerinde anlatılan Oğuz Han ın Mete olduğu sanılıyor.

OSMAN GAZİ (1258-1326)

Osmanlı Devletinin kurucusu olan Osman Gazi ,Ertuğrul Gazi’nin oğludur .Gazi olarak anılmasının nedeni babası gibi onun da temel görevi Bizans’a karşı gaza (savaş) olan bir uçbeyi konumunda bulunmasıdır.Babasının 1281’de ölmesinden sonra yöredeki Türkmen aşiretlerinin başkanlığına seçildi.Anadolu Selçuklu Sultanı III.Alaeddin Keykubad 1299’da İlhanlılar’a karşı başlattığı ayaklanmada başarısızlığa uğrayıp kaçmak zorunda kalınca Anadolu Selçukluları bir süre hükümdarsız kaldı.Bunun üzerine Osman Gazi bağımsızlığını ilan etti.1324’te oğlu Orhan’ı resmen bey ilan etti.1326 Yenişehirde öldü.Cenazesi önce Söğüt’te babası Ertuğrul Gazi’nin yanına gömüldü.Sonra Bursa’da yaptırılan Gümüşlü Kümbet’e taşındı.

YAVUZ SULTAN SELİM (1467-1520)

Dokuzuncu Osmanlı padişahı olan Yavuz Sultan Selim,babası II.Bayezid dir.Kısa süren hükümdarlığı seferlerle dolu geçen Yavuz Sultan Selim Osmanlı Devleti nin doğu ve güney sınırlarını Anadolu nun ötesine taşımiştır.Mısır ı ele geçirmesi de Osmanlılar a Kızıldeniz yoluyla Hint Okyanusu na açılma olanağı sağlamış ve Baharat Yolunu denetim altına almıştır .Kahire de yaşayan Abası Halifesi III.Mütevekkili İstanbul'a götürerek,
halifeliği  ve kutsal emanetleri devralmıştır.
Yavuz Sultan Selim in Selim mahyasıyla yazdıği Farsca Şiirleri bir Divanda toplamıştır.

YILDIRIM BEYAZİD (1360-1403)

Dördüncü Osmanlı padişahıdır .I.Murad’ın  oğlu olan Beyazid  Bursa’da doğdu.Genç yaşta babasıyla seferlere katılmaya başladı. Savaş sırasındaki atılgan davranışlarından dolayı ‘’Yıldırım’’unvanıyla anılmaya başlandı.

I.Murad Kosova Savaşı sırasında öldürülünce tahta çıktı.

Bayezid 1390’da Anadolu’ya geçerek birçok beyliğin egemenliğini sona erdirdi .

Yıldırım Beyezid Anadolu’da ve Rumeli’de giriştiği fetihlerle Osmanlı Devleti’ni bir imparotorluk durumuna getirme yolunda büyük adımlar attı.28 Temmuz 1402’de yapılan Ankara Savaşı’nda  Osmanlı ordusu darmadağın oldu.Beyazid esir düştü.Yedi aylık tutsaklık sonucu hastalanarak öldü.

YUNUS EMRE (1238-1320)

Anadolu’da tasavvuf edebiyatının ilk büyük şairi ve Türkçe şiirinin öncüsüdür.
Yunus Emre’nin gerçek yaşamına ilişkin bilgiler sınırlıdır.Babasının adı İsmail!’dir Medrese eğitimi görerek İslam bilimlerinin yanı sıra Arapça ve Farsça öğrendiği ,tasavvuf tarihi üzerinde çalıştığı sanılır.Yunus Emre,Sinan Ata’nın halifelerinden Toptuk Emre’nin tekkesinde hizmet etmiş.Onun düşüncelerini yaymak için Anadolu’yu dolaşmış,sonunda kendisi de şeyh olmuştur.

Yunus Emre’nin iki yapıtı vardır: Risaletü’n- Nushiye aruz ölçüsüyle yazılmış bir mesnevidir .Divan,günümüze kadar tazeliğini ve çekiciliğini koruyan şiir,ilahi,nutuk ve nefeslerini içerir.

Ermiş bir kişi olarak kabul edilen Yunus Emre’nin Anadolu’nun bir çok yerinde mezarına rastlanır.